W hołdzie Żołnierzom Wyklętym

1 marca obchodzone jest święto państwowe – Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych – bohaterów, „którzy w obronie niepodległego bytu Państwa Polskiego, walcząc o prawo do samostanowienia i urzeczywistnienie dążeń demokratycznych społeczeństwa polskiego, z bronią w ręku, jak i w inny sposób, przeciwstawili się sowieckiej agresji i narzuconemu siłą reżimowi komunistycznemu”. (fragment ustawy z 3 lutego 2011 r. o ustanowieniu Narodowego Dnia Pamięci "Żołnierzy Wyklętych". )

Żołnierzy Wyklętych określa się również „Żołnierzami Niezłomnymi ” lub „żołnierzami drugiej konspiracji”.

Data 1 marca nie jest przypadkowa. Tego dnia w 1951 r. w więzieniu na warszawskim Mokotowie, po pokazowym procesie, pomiędzy godziną 20.00 a 20.45 strzałem w tył głowy zostali rozstrzelani przywódcy IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” – prezes WiN ppłk Łukasz Ciepliński („Pług”, „Ludwik”) i jego najbliżsi współpracownicy. Ciał zamordowanych nie wydano rodzinom. Pogrzebano je w nieznanym do dziś miejscu. Śmierć ponieśli: Łukasz Ciepliński, Adam Lazarowicz, Mieczysław Kawalec, Józef Rzepka, Franciszek Błażej, Józef Batory i Karol Chmiel.

Żołnierze Wyklęci wywodzili się z różnych organizacji, jak: Armia Krajowa, Narodowe Siły Zbrojne czy Bataliony Chłopskie. Komunistyczna propaganda nazywała ich "zaplutymi karłami reakcji", "zdrajcami", "bandytami". Byli skazywani na śmierć, wieloletnie więzienie albo pobyt w obozie. Niektórych sądzono w procesach pokazowych, jak rotmistrza Witolda Pileckiego czy księdza Władysława Gurgacza.

Do 1956 roku zapadło ponad 8 tysięcy wyroków śmierci. Straconych zakopywano często w nieoznaczonych dołach śmierci. Żołnierzami podziemia byli między innymi generał August Fieldorf "Nil", major Hieronim Dekutowski "Zapora", major Zygmunt Szendzielarz "Łupaszka", Danuta Siedzikówna "Inka", podpułkownik Łukasz Ciepliński "Pług". Ostatni z żołnierzy wyklętych - wachmistrz Józef Franczak "Lalek", z oddziału kapitana Zdzisława Brońskiego "Uskok", zginął 18 lat po II wojnie światowej, 21 października 1963 roku w obławie w Lubelskiem.

Historię niezłomnej postawy bohaterów, którzy chcieli żyć w niepodległej Polsce opisują liczne książki. To właśnie z nich dowiadujemy się więcej o tym dlaczego zostali „wyklęci” podczas walki o żołnierski honor i prawo do normalnego życia. Dramatyczne losy żołnierzy odzwierciedlają zarówno woluminy naukowe, poświęcone historii, jak i tzw. powieści historyczne oparte na prawdziwych wydarzeniach.

Oto przykłady kilku woluminów dostępnych w naszej bibliotece poświęconych wyłącznie Żołnierzom Wyklętym, przy czym nasz księgozbiór zawiera wiele utworów związanych z obozami koncentracyjnymi i Armią Krajową.

„Skazy na pancerzach: czarne karty epopei Żołnierzy Wyklętych” Piotr Zychowicz W hołdzie Żołnierzom Wyklętym